1947ರ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಕರೆನ್ಸಿ ಮುದ್ರಿಸಿದ ಭಾರತ – ಕಾರಣವೇನು?

1947 ರ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರವೂ ಭಾರತವು ತನ್ನ ನೆರೆಯ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಏನು ಅಂತೀರಾ.. ಮುಂದೆ ಓದಿ.. ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರದಿದ್ದಾಗ, ಭಾರತವು ತನ್ನ ನೆರೆಯ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.

ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿತು. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆದೇಶ 1947 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಔಪಚಾರಿಕಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಅನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಹಣಕಾಸು ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 30, 1948 ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿತು

ಆಗಸ್ಟ್ 1947 ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ನಂತರ ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, RBI ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ “ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸರ್ಕಾರ” ಮತ್ತು ಉರ್ದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ “ಹಕುಮತ್-ಇ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ” ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಇದು ಜುಲೈ 1, 1948 ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ (SBP) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಮೊದಲು ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರವು ವಿತ್ತೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರತೆಯ ಅಗತ್ಯದಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಮಧ್ಯಂತರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿದ ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯು ಕರೆನ್ಸಿ, ಆಸ್ತಿಗಳು, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ ವಿಭಜನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಭಜನೆಯ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು.

“ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪಾತ್ರವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ತನ್ನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಪ್ರಮುಖ ಸೇತುವೆಯಾಗಿತ್ತು” ಎಂದು ಹೆಸರು ಹೇಳಲು ಇಚ್ಛಿಸದ ಆರ್‌ಬಿಐ ಇತಿಹಾಸಕಾರರೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದರು. ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಆಳವಾದ ರಾಜಕೀಯ ದೋಷಗಳಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು.ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯ ನಡುವೆ ಭಾರತದ ಸಹಕಾರ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಜನವರಿ 1948 ರಲ್ಲಿ, ಕಾಶ್ಮೀರ ಸಂಘರ್ಷದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತವು ವಿಭಜನಾ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಬೇಕಾದ 55 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಅಂತಿಮ ಕಂತನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ತಡೆಹಿಡಿಯಿತು. ಆದರೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಸಹ ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ನೈತಿಕ ಒತ್ತಾಯವು ಹಣವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು.ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1948 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ PKR 5, PKR 10 ಮತ್ತು PKR 100 ಮುಖಬೆಲೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಇದ್ದವು. 1953 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನೋಟು ವಿತರಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ನಂತರ PKR 2 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು ಮತ್ತು 1980 ರ ದಶಕದವರೆಗೆ PKR 1 ನೋಟುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು.