ಭಕ್ತರ ದೇಣಿಗೆ ಇನ್ನು ಸರ್ಕಾರಕಲ್ಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಕಷ್ಟೇ ಉಪಯೋಗ

ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸರ್ಕಾರವು ದೇವಾಲಯದ ಹಣವನ್ನು ಮದುವೆ ಮಂಟಪಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಬ್ರೇಕ್ ಹಾಕಿದೆ. ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭಕ್ತರು ನೀಡುವ ಕಾಣಿಕೆ ಮತ್ತು ದೇಣಿಗೆಗಳು ದೇವರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿವೆ.

ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಲ್ಲ, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಹಣವನ್ನು ಕೇವಲ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಆದೇಶವು ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದ್ದರೂ, ಇಡೀ ದೇಶದ ಹಿಂದೂ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಆಶಯ ಮೂಡಿಸಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ವಾದ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ

ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಎಂ.ಕೆ. ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಸರ್ಕಾರವು 2023 ಮತ್ತು 2025ರ ನಡುವೆ, 27 ದೇವಾಲಯಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ₹80 ಕೋಟಿ ಹಣವನ್ನು ಮದುವೆ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬಳಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತ್ತು. ಮದುವೆ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರ ವಾದಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಈ ವಾದವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಹಣವು ಭಕ್ತರು ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ಕಾಣಿಕೆ, ಅದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಣವಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಒಂದು ಸಂಸ್ಕಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ಸರ್ಕಾರವು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಈ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕಟ್ಟಪ್ಪಣೆ ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಹಣವನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಬೇಕು, ಆ ಹಣವನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಬಾರದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 7.5 ಲಕ್ಷ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 4 ಲಕ್ಷ ದೇವಾಲಯಗಳು ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅಧೀನದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರಿಂದ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವ ದೇಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಾಣಿಕೆಗಳು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಸುಮಾರು ₹2.5 ರಿಂದ ₹3 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯಷ್ಟಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು GDPಯ ಶೇ. 2.3 ರಷ್ಟಾಗಿದೆ. ಇಷ್ಟೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಣ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಮೇಲಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಕೇರಳ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸರ್ಕಾರಿ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿವೆ.

• ಕರ್ನಾಟಕ: ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 34 ಸಾವಿರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಮುಜರಾಯಿ ಇಲಾಖೆಯು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
• ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ: ತಿರುಮಲ ತಿರುಪತಿ ಬಾಲಾಜಿ ದೇವಾಲಯವೂ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಇತರ 25 ಸಾವಿರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೂಡ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿವೆ.
• ಕೇರಳ: ಕೇರಳದಲ್ಲಿ 5 ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇವಸ್ವಂ ಮಂಡಳಿಗಳು ಸುಮಾರು 3 ಸಾವಿರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಅಂದಾಜು ₹1.5 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇತರ ಧರ್ಮಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವಿದೆ. ಆದರೆ, ಮಸೀದಿಗಳು, ಚರ್ಚ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಗುರುದ್ವಾರಗಳಂತಹ ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಕಡಿಮೆ.

• ಮಸೀದಿ: ಮಸೀದಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ವಕ್ಫ್ ಮಂಡಳಿಯು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಸೀದಿಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದರೂ, ಅವುಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.
• ಚರ್ಚ್‌: ಚರ್ಚ್‌ಗಳನ್ನು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.
• ಗುರುದ್ವಾರ: ಗುರುದ್ವಾರಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲೂ ಸರ್ಕಾರದ ನೇರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲ.

ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದಾಗಿ, ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವು ಹಿಂದೂಗಳ ಜಾತ್ಯತೀತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂದು ಹಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಂಡಳಿಗಳಿಗೆ ವಹಿಸಿಕೊಡಬೇಕೆಂಬ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಭಕ್ತರ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಹಣವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಈ ತೀರ್ಪು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ.